Geachte dames en heren, van harte welkom,
Ruim 150 jaar geleden is het dat 12, uit oost Europa afkomstige, mannelijke immigranten in een café in Lower East Side Manhatten New York bij elkaar waren en spraken over de zorgelijke situatie van een deel van de Joodse gemeenschap in New York. Er woonde al langer een grote groep Sefardische Joden in New York die zich redelijk goed hadden kunnen redden, maar de nieuwe immigranten uit Oost Europa, vluchtend voor de vreselijke progroms, werden geconfronteerd met grote aanpassingsproblemen. Het waren de vaak traditionele en religieuze Joden die hun nieuwe leven moeilijk konden inpassen in deze Nieuwe Wereld. Het was niet makkelijk werk te vinden en als er al werk was, moest dat tegen een zeer miniem loon.
Vaak bestond deze groep Joden uit zeer grote gezinnen. Het resultaat was dat velen zonder sociale zorg en opvang stonden. In het bijzonder weduwen en wezen hadden het zeer zwaar in die tijd. Het was deze situatie die er toe leidde dat er besloten werd een Broederschap op te richten. Zij brachten geld bij elkaar om de eerste noden van deze armen te ledigen. Langzamerhand groeide de organisatie en de hele Joodse gemeenschap kon een beroep doen op de sociale zorg die deze Broederschap verzorgde.
De naam werd gekozen Bnai Brith; zonen van het Verbond. Al spoedig kwamen er naar voorbeeld van New York, afdelingen in heel de USA en daarna ook aan de andere kant van de oceaan. Welwillendheid, Broederliefde en Eenheid werd het motto, dat wij ook vandaag nog hanteren.
B’nai B’rith is thans een wereldwijde organisatie die de zorg op zich neemt bij natuurrampen, opvang van slachtoffers, bejaardenhulp en hulp in ziekenhuizen. B’nai B’rith bestaat in onze westerse wereld en is actief in meer dan 50 landen en is de grootste Joodse hulporganisatie. Miljoenen worden besteed aan hulp waar dat nodig is. Met name momenteel in Oost Europa en het Midden Oosten.
Helaas was onze hulp dit jaar in Israël meer dan nodig; projecten werden gestart om schuilkelders in te richten, kinderen van eten en speelgoed te voorzien. Ook werden gaarkeukens ingericht o.a. in Jeruzalem. Verdrietig dat dit in een welvarend land als Israël nodig is. Onze Loge Hilleel heeft met name in dit jaar zijn steentje meer dan bijgedragen en was de Loge met vele leden actief om te helpen
Onze Loge Hilleel bestaat nu 90 jaar. Feestelijke activiteiten bleven gelet de wereldsituatie in het algemeen en de situatie van Israël in het bijzonder achterwege, maar des temeer deelden wij dus geschenken uit.
Nu de geschiedenis van onze Loge Hilleel in een vogelvlucht; na de 2e Wereldoorlog waren er in Amsterdam helaas nog maar een klein aantal leden overgebleven die desalniettemin met kracht en enorm veel inzet de Hilleel draad weer oppakten. De langs levende van deze groep meer dan waardevolle mensen was notaris Jaap van Hasselt. Hij was meer dan 50 jaar lid van onze Loge. Hij was een bescheiden man, die veelal op de achtergrond bleef.
Met anderen heeft hij enorm veel werk verzet voor de heroprichting van de Loge en in het bijzonder voor de inrichting en opbouw van vele Joodse hulporganisaties in Nederland en preciezer in Amsterdam. Zijn naam gebruiken wij voor de door ons twee jaarlijks uit te reiken Award.
De Jaap van Hasselt Award. Dit is een onderscheiding voor diegene of die instantie, die zonder beloning of om de eer, zich inzetten voor de Joodse gemeenschap. Jaap van Hasselt z.l. heeft de initiatie van deze Award gelukkig zelf nog mogen meemaken.
Het werk van de Loge is sterk geëvalueerd. Het geven van onderlinge hulp is wat mee op de achtergrond geraakt, omdat er nu instanties zijn die dat ook in wettelijke zin hebben overgenomen. Alhoewel met de ideeën van deze regering en de door hen zo gepromote participatie-samenleving, wij wellicht naar de tijden van weleer terug gaan. Onze Loge zal zich richten op vele zaken die belangrijk zijn en in werkelijke noodgevallen kunnen we een beroep doen op ons Tsedaka Fonds. Een aantal vaste projecten worden door Hilleel en haar leden uitgevoerd; het vakantieproject van Israëlische jongelui, de gaarkeuken in Jeruzalem, welk project wij samen met Hinenie doen. De actie CHAI waarmee wij Pesach pakketten verzorgen voor de minstbedeelden in Israel enz.enz.
Een van de pijlers van B’nai B’rith is ook de Anti Defamation League, die internationaal ten strijde trekt tegen antisemitisme. Helaas in deze tijd broodnodig en hoogst actueel. We zullen u niet vermoeien met vele voorbeelden, maar we kunnen rustig stellen dat de vele uitingen van antisemitisme heden ten dage zorgelijk zijn. Een nieuwe vorm van in onze ogen antisemitisme is de anti Israel politiek, Israel Bashing is een fenomeen dat hoe langer hoe meer om zich heen grijpt. Men vereenzelvigt de Israëlische politiek met anti Joods in de breedste zin.
Het is daarom ook dat de Nederlandse Loges aan de wieg stonden van het CIDI. Of het CIDI de aangewezen instantie is die zich ook met bestrijding van antisemitisme bezig moet houden is een discussie die thans wordt gevoerd. De link Israël en antisemitisme wordt door de werkzaamheden van CIDI wel verstevigd.
Antisemitisme is helaas geen nieuw fenomeen. In de donkerste periode van ons Nederlands Jodendom en de jaren voorafgaande aan de Shoa werd het Europese antisemitisme sterker en sterker. Van de Nederlandse burgers was 5% zeer slecht en verraadde Joden, 95% keek de andere kant op en zag niets en 5% was uitermate goed te noemen en ontpopten zich als ware helden en mensenredders. Deze relatief kleine maar o zo belangrijke groep mensen werden en worden door de staat Israël geëerd met een YAD VASHEM onderscheiding.
Een bekend gezegde is “Wie een mens redt, redt de hele mensheid”. Nog steeds worden in Nederland deze Yad Vashem onderscheidingen, na een intensief en gedegen onderzoek, uitgereikt. De Israëlische Ambassade in Nederland organiseert deze uitreikingen met haar vele vrijwilligers en de Stichting Vrienden van Yad Vashem Nederland. Onze mede broeder Joop Levy is als voorzitter van deze Vrienden Stichting met zijn bestuur en vrijwilligers onvermoeid in touw de redders van toen de kowed te geven die hen toekomt.
Aan de vooravond van de 70e herdenking van het einde van die voor het Nederlandse Jodendom zo desastreus verlopen periode, heeft de Commissie en goedgekeurd door het bestuur van Loge Hilleel unaniem besloten de Jaap van Hasselt Award 2014 uit te reiken aan de Stichting Vrienden van Yad Vashem Nederland en daarmee uiting te geven aan onze waardering voor de tomeloze inzet ten aanzien van de organisatie en uitreiking van de Yad Vashem onderscheidingen aan hen die dat meer dan verdienen.
Yad Vashem betekent “een gedenkteken en een naam” en komt uit het boek Jesaja, hoofdstuk 56, vers 5: “Ik geef hun in mijn tempel en binnen mijn muren een gedenkteken en een naam. Ik geef hen een eeuwige naam, een naam die onvergankelijk is”. De wereldwijde organisatie B’nai B’rith staat voor nesjomme, een haast niet in het Nederlands te vertalen woord. Maar met dit woord willen wij uitdrukking en kowed geven aan die niet-Joodse mannen en vrouwen en hen eren, zij die Joden hebben gered met inzet voor eigen leven en soms dat van hun huisgenoten
Wij achten het daarom op zijn plaats om vandaag de organisatie Stichting Vrienden van Yad Vashem Nederland te eren met de Jacob van Hasselt Award. Wij willen hiermee duidelijk maken dat het de Joodse burgers van Nederland zijn die nu in de voetsporen treden van de oprichters van Bnai Brith, de wereld laten zien dat er mensen zijn die de fakkel overnemen.
Le dor wa dor; van generatie op generatie Zo heeft het Joodse volk al eeuwen en eeuwen laten zien dat er altijd toekomst is, maar nooit zonder te denken aan het verleden.De Jaap van Hasselt Award wordt wederom uitgereikt. Een Oorkonde, een plastiek en een bescheiden geldprijs die de Stichting Vrienden van Yad Vashem Nederland kan gebruiken voor de hopelijk nog vele uitreikingen van de Yad Vashem Award.
Namens het bestuur van de Loge Hilleel van B’nai B’rith wil ik Joop Levy en zijn bestuur gaarne van harte mazzeltof wensen en spreek de wens en de hoop uit dat zij de werkzaamheden, in de meest gunstige omstandigheden, tot in lengte van jaren mag voortzetten.
Ik wens u namens het bestuur een bijzonder prettige en mooie middag toe.
